Azospermi Nedir?
Bir erkeğin menisinde hiç spermin olmaması durumudur. Bunun sebebi değişik nedenler ile ortaya çıkabilir.
Sperm sayısının normal kabul edilebilmesi için en az 20 milyon/ml de sperm olması gerekir. 20 milyon/ml’in altındaki değerlere Oligospermi (sperm sayısının normalden az olması) denilirken meni de sperm hücresinin yokluğuna Azospermi adı verilmektedir. Bu durumda meni tahlilinde canlı veya cansız sperm hücresi gözükmez.
Menide sperm bulunmaması ya testislerde sperm üretiminin olmaması ya da testislerde üretilen olgun spermlerin boşaltıcı kanallardan dışarıya ulaşamamasından (tıkanıklık) kaynaklanabilir. Her iki durum çoğu zaman doğuştan (genetik) olabildiği gibi sonradan da meydana gelebilir.
Azospermi olan erkeklerde bu durumun nedenini araştırmak için FSH, LH, Testesteron ve genetik (doğuştan gelen) bozukluklarını tespit etmek için de kromozom analizlerine ve mikrodelesyon denilen özel genetik testlere bakılır.
Azospermili Hastada Sperm Elde Edilebilir Mi?
Sorun testislerde normal üretilen spermlerin varlığına karşın, boşaltım sistemindeki tıkanıklıktan kaynaklanıyorsa, testislerden iğneyle doku aspirasyonu (TESA) veya doku biyopsisi (TESE işlemi) yapılarak, sperm hücresi aranır. Tıkanıklığa bağlı durumlarda testisten yüzde 100′e yakın oranda sperm elde etmek mümkündür. Tıkanıklık haricindeki nedenlere bağlı durumlarda ise, sperm elde etme şansı yüzde 50 civarındadır.
Biyopsi Nasıl Yapılır? (TESA/TESE/Micro TESE)
İşlem sırasında testisler lokal anesteziyle uyuşturulduktan sonra kılcal bir iğne ile yumurtalık dokusunun sıvısı çekilerek içerisinde sperm olup olmadığı incelenir. Buna TESA (testiküler sperm aspirasyonu) denir. Dikişsizdir ve diğer işlemlere göre daha basittir. TESE (testiküler sperm ekstraksiyonu) ise yumurtalık uyuşturulduktan sonra dokuya kesi yapılmasıdır. Değişik bölgelerden küçük doku parçacıkları çıkartılarak aynı anda laboratuarda sperm aranması temeline dayanır. Mikro TESE de ise bu doku alınması mikroskop altında yapılarak dokular arasında seçicilik arttırılır. Bu işlemler dikişsiz veya çok az dikişle yapılabilir ve işlemden sonra hastanın merkezde yatması gerekmez. Çok fazla ayakta kalmaması için Kesi yapılan olgularda 2-3 gün yatak istirahati verilebilir.
Hastaya TESA Mı Yoksa TESE Mi Uygulanacağını Belirleyen Kriterler Nelerdir?
Birinci seçenek; sperm varlığını teyit ettikten sonra yani daha hiç tüp bebek tedavisine başlamadan biyopsi yapılmasıdır. Biyopsi sonrası elde edilen spermler dondurulur. Bu yöntemde sperm bulunamazsa kadının tedaviye alınması gerekmez. Ancak çok az sperm bulunduğu takdirde dondurma şansı bulunmadığı için spermler heba olmaktadır.
İkinci seçenekte ise, biyopsi işlemi tüp bebek tedavisi başladıktan sonra yani sperm hücresi gerekli olduğu zaman yapılır ki bu da yumurtaların alınacağı günden bir gün öncedir.
Bu sırada anne adayı tüp bebek tedavisinin yumurta geliştirme aşamalarının hepsini geçirmiştir. Sperm bulunduğu takdirde yumurtalar toplanır ve işlem tamamlanır.
Bu İşlemlerden Hangisi Öncelikli Olarak Uygulanmalıdır?
Daha basit ucuz ve zahmetsiz olduğu için iğneyle alma yöntemi (TESA) tercih edilmelidir. Sperm üretimi olan hastalarımızda yüzde 80 civarında iğne yöntemi ile sperm bulunabilmektedir.